Foto's van Graanburchten

Berbers

De oorspronkelijke bewoners van noordelijk Afrika worden Berbers genoemd. Pas in de 7e eeuw drongen de Arabieren dit gebied binnen en veroverden de heerschappij over de kuststreek. In de bergachtige Jebel Nafusa (een streek ten zuidwesten van Tripoli) hebben de Berbers zich altijd fel verzet tegen overheersing. Behulpzaam daarbij was de ligging van de Berber-nederzettingen bovenop een heuvel, zoals bijv. in Nalut. Het gebied was toen vruchtbaarder dan nu en zeer geschikt voor olijventeelt.

Die onstabiele tijd gevoegd bij de halfnomadische levens­wijze van de Berbers maakte dat zij behoefte hadden aan veilige bergplaatsen voor hun voorraden. Daarom werden graanburchten gebouwd, versterkte gebouwen met permanente bewaking. Binnen had elke familie een eigen compartiment voor de opslag van graan, olijfolie, dadels en andere voorraden.

De Jebel Nafusa is pas in de 19e eeuw ingenomen, destijds door de Ottomanen. De graanburchten verloren toen hun betekenis en ook de oude Berber-dorpjes zijn nu allemaal verlaten.

Wij bezoeken de graanburchten van Qasr al-Hadj en van Nalut op onze route naar het zuiden.

Qasr al-Hadj

De graanburcht van Qasr al-Hadj toont als een echte burcht, met slechts één toegangspoort (foto 1). Aan de binnenplaats liggen de compartimenten, in meerdere verdiepingen boven elkaar (foto 2-5). In een enkel compartiment liggen nog de kruiken waarin de olijfolie werd bewaard (foto 6).

Nalut

De graanburcht van Nalut ligt op een heuvel, de resten van de Berber-nederzetting liggen er nog naast. Deze burcht is de grootste van de streek (300 compartimenten). Hier is geen open binnenplaats maar een rondlopend pad met compartimenten aan weerszijden, in vele verdiepingen boven elkaar (foto 8-9). Overal zien we de hijswerktuigen waarmee de voorraden getakeld werden (foto 11-15). In de aangrenzende nederzetting staan nog de olijfpers (foto 17) en de resten van het schooltje (foto 18).